"Βλέπω τηλεόραση άρα υπάρχω";

Την Πέμπτη 2 Δεκεμβρίου μαζί με τους μαθητές της Β΄λυκείου κάναμε μια μικρή εξόρμηση στον Πειραιά για να παρακολουθήσουμε ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την τηλεόραση στο Ίδρυμα Λασκαρίδη. Αφού πήραμε το λεωφορείο της γραμμής "κουφαίνοντας" τους ατυχείς μας συνεπιβάτες, κάναμε μια ωραία πρωινή βόλτα μέσα από το κέντρο του Πειραιά για να κατευθυνθούμε προς τη γωνία Πραξιτέλους και Μπουμπουλίνας, όπου

βρίσκεται η Βιβλιοθήκη Λασκαρίδη. Το πρόγραμμα ήταν πριβέ, αποκλειστικά για μας, κι όταν φτάσαμε στο ωραίο νεοκλασικό κτήριο της Βιβλιοθήκης δηλώσαμε και φωτογραφικά (ελέω του παπαράτσι του σχολείου μας, της Ελένης Κυριμκύρογλου ) το "παρών" μας.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε με την προβολή του ντοκιμαντέρ "Άνθρωποι και τηλεόραση" από

την υπεύθυνη , δημοσιογράφο και παραγωγό τηλεοπτικών προγραμμάτων στην ΕΡΤ,

κ. Αδαμοπούλου.

Στην κουβέντα που ακολούθησε τα παιδιά σχολίασαν δηκτικά το περιεχόμενο των εκπομπών της τηλεόρασης (μόνο μαγειρική και κουτσομπολιό) και αμφισβήτησαν την αξιοπιστία της ενημέρωσης που μας παρέχει εκφράζοντας την προτίμησή τους στις πολλαπλές πηγές πληροφόρησης του ίντερνετ.

Μίλησαν βέβαια και για το σταρ-σύστεμ της τηλεόρασης αναφέροντας γνωστές τηλε-περσόνες κι αναρωτήθηκαν γιατί τα ίδια πρόσωπα προβάλλονται συνέχεια από τα περισσότερα κανάλια καθώς και για την επιρροή που ασκούν στην κοινή γνώμη.।

Ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα να μάθουν τους τρόπους με τους οποίους λειτουργεί η μέτρηση της τηλεθέασης και τα μηχανάκια της AGB.Tους προβλημάτισε το γεγονός ότι ένα ελάχιστο δείγμα του πληθυσμού(1,200 άτομα)- που δεν γνωρίζουμε τα κριτήρια με τα οποία επιλέχθηκε- χωρίς συνείδηση της ευθύνης του, καθορίζει με τις προτιμήσεις του το επίπεδο των τηλεοπτικών εκπομπών. Και θεώρησαν παραβίαση της ιδιωτικής ζωής την υποχρέωση των ανθρώπων αυτών να δίνουν συνεχώς στοιχεία για τις ώρες και το είδος της τηλεθέασης καθενός από τα μέλη της οικογένειάς τους μαζί με τα προσωπικά τους στοιχεία

.

Τα ερωτήματα ήρθαν αυθόρμητα:

Τελικά οι τηλεοπτικές κάμερες βλέπουν αυτό που εμείς ζητάμε να δούμε ή αυτό είναι επιλογή του εκάστοτε παραγωγού-σκηνοθέτη-χρηματοδότη της εκπομπής;

Μήπως αυτό που πουλάει η τηλεόραση δεν είναι το πρόγραμμα αλλά το ίδιο το κοινό της και το πρόγραμμα είναι απλώς το δόλωμα για τον πραγματικό της στόχο;

Η συζήτηση έδειξε ότι η τηλεθέαση είναι συνδεδεμένη με τη διαφήμιση, βασικό πόρο των καναλιών, και παρέχει τις απαραίτητες πληροφορίες στις επιχειρήσεις για να διαμορφώσουν την εμπορική τους στρατηγική εστιάζοντας κάθε φορά σε συγκεκριμένη ηλικιακή ή άλλη ομάδα (target group). Άλλωστε οι ηλικίες 15-45 στις οποίες απευθύνεται το μεγαλύτερο μέρος των εκπομπών είναι η κύρια καταναλωτική μάζα.

Η έντονα κριτική κι επιφυλακτική στάση των παιδιών απέναντι στην τηλεόραση οδήγησε κάποια στιγμή τη δημοσιογράφο στην υπεράσπιση του ρόλου της με το επιχείρημα ότι είναι ευθύνη του τηλεθεατή η ενημέρωση, η σκέψη και η άποψη κι ότι εντέλει η τηλεόραση υπακούει στο κοινό της.

Τα παιδιά συμφώνησαν μαζί της ότι είναι σημαντική δύναμη στα χέρια μας το τηλεκοντρόλ, ιδιαίτερα γι'αυτούς που ενημερώνουν τα μηχανάκια της AGB, και προτίμησαν να κρατήσουν τις αντιρρήσεις τους για τα σχόλια στην τάξη:

Ποια είναι, όμως, η ευθύνη αυτών που βρίσκονται πίσω από το μαύρο κουτί και κυνηγάνε μόνο το κέρδος;

(Πώς να κρυφτείς απ'τα παιδιά, έτσι κι αλλιώς τα ξέρουν όλα..)

Με μια παιχνιδιάρικη πόζα αποχαιρέτησαν

τη Βιβλιοθήκη Λασκαρίδη και ..βουρ στο Πασαλιμάνι για λίγη μάσα..

και λίγη λαθρανάγνωση αθλητικών εφημερίδων (για να μη νομίζετε πως δεν συνδυάζουμε το τερπνόν μετά του ωφελίμου..)

Στην επιστροφή μας στο σχολείο αναρωτηθήκαμε: γίναμε σοφότεροι όσον αφορά το ρόλο της τηλεόρασης στη ζωή μας;

Τα γραπτά σχόλια των παιδιών του B2 με αφορμή αυτή τη συζήτηση δείχνουν πως η τηλεόραση χάνει πια τη γοητεία της τουλάχιστον στις νέες γενιές του youtube και του facebook:

- Πρέπει να μάθουμε να χειριζόμαστε σωστά τις πληροφορίες που μας παρέχει και να της δώσουμε την κατεύθυνση που εμείς θέλουμε.

- Η τηλεόραση είναι ένας "φίλος" στο σαλόνι μας, με τον οποίο, όμως, δεν μιλάμε,

εκείνος μας βομβαρδίζει με πληροφορίες σε ποσότητα και ποιότητα που δεν θέλουμε.

- Αντικαθιστά την πραγματική μας επικοινωνία με την οικογένεια και τους άλλους ανθρώπους.

- Η τηλεόραση γίνεται αντικείμενο συνεχούς αυτοσχολιασμού που υποκαθιστά την ουσιαστική πληροφόρηση.

- Προκαλεί εθισμό και μας μετατρέπει σε μαριονέτες της.

- Απορροφά χρόνο από την πραγματική μας ζωή και δημιουργεί την ψευδαίσθηση πως ο κόσμος είναι εκεί.

- Είναι ένας παραμυθάς.

- Περνά πολιτικά, κοινωνικά, καταναλωτικά μηνύματα, που εμείς αποδεχόμαστε.

- Καλλιεργεί την παθητικότητα του θεατή υπηρετώντας τα συμφέροντα της εκάστοτε κυβέρνησης.

- Πρέπει να διαμαρτυρηθούμε συλλογικά για το επίπεδο των προγραμμάτων της παύοντας να τους δίνουμε μεγάλα νούμερα τηλεθέασης.

Οι μαθητές μας φαίνεται να γυρνούν την πλάτη στην τηλεόραση και ν' αναζητούν άλλους τρόπους επικοινωνίας και διασκέδασης. Η δυναμική της σκέψης και του λόγου τους ανάβει, όταν η οθόνη σβήνει..

(Για την ανάρτηση αυτή πολύτιμες ήταν οι σημειώσεις της Ρούλας Κουτσογιάννη και οι απόψεις των υπόλοιπων παιδιών του Β2, καθώς και οι φωτογραφίες της Ελένης Κυριμκύρογλου)