Συμπληρώθηκαν πριν λίγες μέρες 11 χρόνια από το θάνατο της Λιλής Ζωγράφου και αξίζει να την θυμηθούμε μέσα από τα λόγια της.
«Η ζωή - έλεγε - περνά από μέσα μου, με διαποτίζει με την ασκήμια της, με γεμίζει λύσσα με την αδικία της την οργανωμένη, με ταπεινώνει με την ανημποριά μου ν' αντιδράσω, να επαναστατήσω αποτελεσματικά, να υπερασπιστώ το μαζικό μας εξευτελισμό. Αν ξαναγινόμουν είκοσι χρονών θα ξεκινούσα από τις κορφές των βουνών, αντάρτης, ληστής, πειρατής, ν' ανοίξω τα μάτια εκείνων που δέχονται αδιαμαρτύρητα τη μοίρα τους, όσο και κείνων που εθελοτυφλούν. Όχι, η επανάστασή μου δεν θα στρεφόταν κατά του κατεστημένου και του συστήματός του, αλλά εναντίον εκείνων που το ανέχονται. Θα σκότωνα, θα τσάκιζα την κακομοιριά, την υποταγή, την ταπεινοφροσύνη. Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους».
«Μόνο η βλακεία μένει αμετακίνητη», έγραφε.
Και συμπλήρωνε: «Όχι όχι, εγώ δε θέλω ν' αλλάξει ο κόσμος αυτός. Να χαλάσει θέλω, να τον χαλάσω, να τον γκρεμίσω, αυτό θέλω, να τον δω σωριασμένο, να δρασκελίσω τα χαλάσματα τρέχοντας με τα χέρια ανοιχτά στον άνεμο, στη λευτεριά, ν' αγκαλιάσω τους ανθρώπους, πόσοι ωραίοι άνθρωποι θα υπάρχουν στον κόσμο, όλοι θα 'ναι ωραίοι και αληθινοί, και θα γελούν, θα μιλούν καλοσυνάτα χωρίς να ταπεινώνουν ο ένας τον άλλον...».
....Σκεφτόμουν ότι ο χαρακτηρισμός που της είχε δώσει ο Δημοσθένης Κούρτοβικ, γράφοντας για τη Συβαρίτισσα στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ήταν καίριος. Ναι,η Λιλή Ζωγράφου ήταν και θα παραμείνει η σκοτεινή θεά Εκάτη της λογοτεχνίας μας. Αποσυνάγωγη, εκτός του επίσημου Κανόνα της νεοελληνικής λογοτεχνίας, που συντάσσουν οι ιστορικοί και κριτικοί – πλην όμως ενταγμένη σʼ έναν άλλον Κανόνα, ίσως πιο ουσιαστικό, στη συνείδηση του αναγνωστικού κοινού.
« Εσάς, γιατί δεν σας έχουν βραβεύσει;» Ειρωνικό μειδίαμα εκ μέρους της, έκφραση που έδειχνε σιγουριά, όχι παράπονο. « Εμένα, παιδί μου, δεν θα με βραβεύσουν ποτέ. Τους ενοχλώ… Το αληθινό βραβείο μου το δίνει ο κόσμος που αγοράζει τα βιβλία μου.» Είχε απόλυτο δίκιο. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι η Λιλή δεν ήταν η ευνοούμενη της κριτικής, κάθε άλλο. Δεν της άρεσε να κολακεύει αλλά ούτε και να σιωπά.
(ΠΟΙEIN: Ο Έστω-Τόπος για την ποίηση: Βαγγέλης Ψαραδάκης, μνήμη Λιλής Ζωγράφου (1917-2/10/1998)
Η γη έτσι κι αλλιώς δε χωρά άλλους ταπεινούς και καταφρονεμένους».
ΑπάντησηΔιαγραφήΞεκίνησα υπογραμμίζοντας αυτό, αλλά παρακάτω ήθελαν όλα!
Μπράβο, Ειρήνη!Την θαύμαζα την Λιλή πάντα και για κάποιους δικούς μου λόγους, την θυμάμαι πολύ συχνά!
Πότε πέρασαν κιόλας 11 χρόνια; Σα να ήταν χθες!
Της είχα στείλει και το Μάννα. Δεν έμαθα ποτέ αν έφτασε στα χέρια της, γιατί κάπου εκεί... ΈΦΥΓΕ!
Μα, είναι εδώ, με τα λόγια της!Να είσαι καλά!
Ειρήνη,
ΑπάντησηΔιαγραφήμπράβο που μας θύμησες τη Λιλή Ζωγράφου που φαίνεται να μην ανήκει ακόμη και σήμερα στους αρεστούς της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Μου ήρθε στη μνήμη, με αφορμή την ανάρτησή σου,η αντίδραση των γονιών του Αρσάκειου Γυμνασίου όταν ένας φιλόλογος δίδαξε αποσπάσματα από το βιβλίο "η αγάπη άργησε μια μέρα." Παραθέτω αποσπάσματα από την Ελευθεροτυπία 08/02/2007.
Η αγάπη άργησε μια μέρα, η ζούγκλα όχι....
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΙΟΥΣΗ
«Τα έβαλε με θεούς και διαβόλους», ήταν «η αποσυνάγωγη της ελληνικής λογοτεχνίας», «η Εκάτη των γραμμάτων μας, που σέρνει πίσω της τις απωθημένες ενοχές της ελληνοχριστιανικής φαλλοκρατίας και τις βάζει να ταράζουν το μακάριο ύπνο των θεματοφυλάκων της "παράδοσης", της "ιδιαιτερότητάς" μας», άντεξε τις σκληρές κριτικές για το έργο της αλλά ενώπιον γονέων και κίτρινων τηλεδικαστών η δικαίωση... «Αργησε μια μέρα».
"Γ' τάξη Γυμνασίου στο Α' Αρσάκειο Εκάλης. Ο φιλόλογος κ. Ανδροβιτσανέας διδάσκει στα παιδιά ένα απόσπασμα από το πολυδιαβασμένο βιβλίο της Λιλής Ζωγράφου «Η αγάπη άργησε μια μέρα», εκδόσεις Αλεξάνδρεια, το οποίο από το 1994 έως σήμερα έχει κάνει 48 εκδόσεις. Είναι η δραματική ιστορία της Ερατώς, μιας έφηβης που γνωρίζεται με Ιταλό στην Κατοχή, κάνει παιδί μαζί του και η μητέρα της το παρουσιάζει σαν δικό της για να γλιτώσει η κόρη την κοινωνική κατακραυγή. Σε μια κοινωνία ψευδαισθήσεων αποτυπώνεται η θέση των γυναικών της εποχής.
Στη δική μας κοινωνία της τηλεοπτικής φενάκης, ο φακός του Δημοσιογράφου, στον «Κίτρινο Τύπο» της Δευτέρας στο Alter, ος τα πανθ' ορά, συνεπικουρούμενος από την υστερία κάποιων σεμνότυφων γονιών, στέλνει στην πυρά τη μακαρίτισσα Ζωγράφου και τον φιλόλογο στο πυρ το εξώτερον.
Ο καθηγητής τέθηκε σε διαθεσιμότητα και η μόνη επίσημη αντίδραση της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας στην οποία ανήκουν τα Αρσάκεια και Τοσίτσεια σχολεία ήταν ότι «στα σχολεία μας οι εκπαιδευτικοί είναι ελεύθεροι να προτείνουν στους μαθητές οποιοδήποτε βιβλίο θέλουν, αρκεί να φέρουν την ευθύνη της επιλογής τους».
Πολύ καλή εγγραφή!
ΑπάντησηΔιαγραφή