Μιχάλης Κατσαρὸς τοῦ Εὐσταθίου ἐκ Κυπαρισσίας Τριφυλίας

Στις 21 Νοεμβρίου 1998 πεθαίνει ο Μιχάλης Κατσαρός.

Ψηλός. Επιβλητικός. Μακρύ μαλλί. Μουστάκι λεπτό, περιποιημένο. Συνήθως κουστουμαρισμένος. Μαύρα γυαλιά.

Πάντα και πάντα τρέχουμε προς την ελευθερία
Κι' αυτή δεν έρχεται ποτέ - μάς περιπαίζει
έτσι που τής φορέσαμε αέρινες σκιές
πράγματα χωρίς νόημα - εσθήτες λαμπερές
δάφνες ανάπηρες - στολές στρατιωτικές
τόσα πολλά ποιήματα κι' εξάρσεις...
(απόσπασμα από το ανέκδοτο ποίημα «Οι ήρωες»)
(enet.gr Βασίλης Καλαμάρας)

• Η δική σας ποίηση εντάσσεται σε κάποια «σχολή» ή «τάση»;
-Νομίζω, όχι! Εγώ δεν λέγομαι «ποέτ» γαλλικά. Λέγομαι «ποιητής» ελληνικά…
• Γιατί ζωγραφίζετε;
-Επειδή η γραφή στο ρήμα «ζωγραφίζω» βρίσκεται ανάμεσα σε δυο «ζω»: Ζω-γραφη-ζω!
• Δεν σας καλύπτει η ποίηση;
-Η ιστορία είναι αν εγώ καλύπτω την ανθρωπότητα μόνο με τα γράμματα. Υπάρχουν και τα χρώματα και τα αρώματα, όπως λέει κι ένα τραγούδι μου.
• Γιατί είστε ολιγογράφος;
-Η ποίησή μου ακολουθεί τα γεγονότα της ίδιας της ζωής. Η αναγκαιότητα της ποίησής μου βαδίζει με την αναγκαιότητα της ίδιας της ζωής. Σα να λέμε, η ποίησή μου έχει μια τάση του συγχρόνου. Το σύγχρονο γεγονός, η σύγχρονη αιτία, με κάνει ώστε να μπορώ να γράψω ένα ποίημα. Η ποιητική ιδέα γεννιέται από την πραγματικότητα.
• Το αναγνωστικό κοινό της ποίησης τι είδους είναι;
-Οι αναγνώστες της ποίησης είναι ποικίλων ειδών. Αυτός που θα σκύψει στα γραφτά του ποιητή είναι δύσκολο να βρεθεί. Όμως ο πιο αδαής αναγνώστης θα πάρει μια οσμή πνευματική που θ’ αυξάνεται ανάλογα με τις δυνάμεις προς ανάγνωση που διαθέτει.
• Πρέπει η ποίηση να είναι δύσκολη;
-Η ποίηση είναι δύσκολη ανάλογα με τη στάση ή την πνευματική καλλιέργεια του αναγνώστη. Βρίσκει κανείς ποιητή που δεν έχει ποτέ δημοσιεύσει κι όμως είναι ποιητής. Ένα δημοσιογράφο που γράφει σε μια εφημερίδα. Στους δημοσιογράφους βλέπεις αριστουργήματα, διαμάντια στίχων. Μάλιστα, σκέφτομαι κάποτε ν’ ασχοληθώ, να κάνω μια αποδελτίωση φράσεων από τα γραφτά των δημοσιογράφων – γράφεται ένα ποίημα!
(απόσπασμα συνέντευξης στην εφημερίδα "Εξόρμηση" Ιούνιος 1982, Νίκος Λαγκαδινός)

(Μονόγραμμα, οπτικοακουστικό αρχείο ΕΡΤ)

Δεν ήρθα να ξαφνιάσω τις μέρες σας -/ δεν κρατώ τη ρομφαία./ Κυκλοφορούσα αιώνες μέσα στο πλήθος σας/ μαζεύοντας σκόρπιους σπόρους./ Δεν ήρθα να σταματήσω τους ποταμούς τα νερά/ τους καρπούς -δεν ήρθα./ Κυκλοφορούσα μέσα στους ήχους σας -/ τόσους αιώνες./ Ανέμιζα μαύρα λάβαρα στις αρτηρίες των δρόμων/ με την καρδιά μου καρφωμένη στο φοβερό πάσσαλο/ σας καλούσα -/Δεν ήρθα να καταργήσω το νόμο. [...]
(από τη συλλογή "Οροπέδιο")

Η διαθήκη μου

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χτίζει ένα μικρό σπιτάκι
και λέει: καλά είμαι εδώ.

Αντισταθείτε σ' αυτόν που γύρισε πάλι στο σπίτι
και λέει: Δόξα σοι ο Θεός .

Αντισταθείτε
στον περσικό τάπητα των πολυκατοικιών
στον κοντό άνθρωπο του γραφείου
στην εταιρεία εισαγωγαί- εξαγωγαί
στην κρατική εκπαίδευση
στο φόρο
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε
σ' αυτόν που χαιρετάει απ' την εξέδρα ώρες
ατέλειωτες τις παρελάσεις
σ' αυτή την άγονη κυρία που μοιράζει
έντυπα αγίων λίβανον και σμύρναν
σε μένα ακόμα που σας ιστορώ.

Αντισταθείτε πάλι σ' όλους αυτούς που λέγονται μεγάλοι
στον πρόεδρο του Εφετείου αντισταθείτε
στις μουσικές τα τούμπανα και τις παράτες
σ' όλα τ' ανώτερα συνέδρια που φλυαρούνε
πίνουν καφέδες σύνεδροι συμβουλατόροι
σ' όλους που γράφουν λόγους για την εποχή
δίπλα στη χειμωνιάτικη θερμάστρα
στις κολακείες τις ευχές τις τόσες υποκλίσεις
από γραφιάδες και δειλούς για το σοφό
αρχηγό τους.

Αντισταθείτε στις υπηρεσίες των αλλοδαπών και διαβατηρίων
στις φοβερές σημαίες των κρατών και τη διπλωματία
στα εργοστάσια πολεμικών υλών
σ' αυτούς που λένε λυρισμό τα ωραία λόγια
στα θούρια
στα γλυκερά τραγούδια με τους θρήνους
στους θεατές
στον άνεμο
σ' όλους τους αδιάφορους και τους σοφούς
στους άλλους που κάνουνε το φίλο σας

ως και σε μένα, σε μένα ακόμα που σας ιστορώ
αντισταθείτε.

Τότε μπορεί βέβαιοι να περάσουμε προς την Ελευθερία.

Μια μοναχική παρουσία στο χώρο της ποίησης είναι ο Μιχάλης Κατσαρός αλλά

«μια ξεχωριστή στιβαρή ποιητική παρουσία, με τονισμένο το στοιχείο της αμφισβήτησης»,

θα σημειώσει ο Λίνος Πολίτης στην «Ιστορία…» του.

Ο ίδιος ο ποιητής θα πει κάποια στιγμή:

«Παραμένω εν πλήρη συγχύσει αθώος»!

Αλλά είναι εκείνος που έγραψε ότι

«ακούει να ’ρχεται καινούργιο βήμα».

Είναι κι εκείνος που έγραψε:

«Πάρτε μαζί σας νερό. Το μέλλον μας έχει πολλή ξηρασία…».

Κι ακόμα, ελπίζοντας (;):

«Υπάρχουνε προϋποθέσεις για μια καινούργια Άνοιξη…»!